Το θερμιδικό ισοζύγιο

Ο βασικότερος κανόνας για την ρύθμιση του βάρους μας είναι ο κανόνας του ενεργειακού/θερμιδικού ισοζυγίου. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε πως ακριβώς λειτουργεί ο οργανισμός μας πριν ξεκινήσουμε να οργανώνουμε το πλάνο της διατροφής και των προπονήσεων μας.

Όταν μιλάμε για ενεργειακό ισοζύγιο αναφερόμαστε στο ισοζύγιο της ενέργειας που λαμβάνει ο οργανισμός σε σχέση με την ενέργεια που καταναλώνει. Με λίγα λόγια στις θερμίδες τις οποίες λαμβάνουμε από την τροφή μας σε σχέση με τις θερμίδες που χρειάζεται ο οργανισμός να καταναλώσει. Ο οργανισμός μας έχει την τάση να διατηρεί ένα ενεργειακό ισοζύγιο όσο αυτό είναι δυνατόν, λόγω ομοιοστατικών ρυθμίσεων. Ο μεταβολισμός τείνει να προσαρμόζεται σε μικρές αποκλίσεις στην ενεργειακή πρόσληψη και κατανάλωση μακροπρόθεσμα.

Από πού παίρνουμε ενέργεια; Η ενέργεια μας προέρχεται από το φαγητό. Οτιδήποτε τρώμε μας προσδίδει ενέργεια με μία μονάδα μέτρησης που είναι οι θερμίδες. Τα βασικά μακροσυστατικά από τα οποία λαμβάνουμε θερμίδες είναι η πρωτεΐνη, οι υδατάνθρακες και τα λιπαρά. Κάθε γραμμάριο πρωτεΐνης έχει 4 θερμίδες όπως επίσης και κάθε γραμμάριο υδατάνθρακα. Ωστόσο, κάθε γραμμάριο λιπαρών έχει 9 θερμίδες. Η ενέργεια αυτή μπορεί είτε να χρησιμοποιηθεί από το σώμα, είτε να αποθηκευτεί σε αυτό.

Που σπαταλάμε αυτή την ενέργεια; Το ανθρώπινο σώμα εκτελεί καθημερινά αμέτρητες λειτουργίες μόνο και μόνο για να παραμείνει στη ζωή. Μερικές από αυτές αφορούν σε ζωτικής σημασίας δραστηριότητες του οργανισμού όπως το αναπνευστικό σύστημα, ο μεταβολισμός, το νευρικό σύστημα κτλ. Το σύνολο αυτής της ενέργειας αποτελεί το Βασικό Μεταβολικό Ρυθμό (BMR), και είναι η ενέργεια που χρειάζεται κάθε σώμα απλώς για να ζήσει. Μία ακόμη φυσική δραστηριότητα που απαιτεί καύσεις ενέργειας είναι η διαδικασία πέψης του φαγητού, δηλαδή η θερμογένεση. Τέλος, στις παραπάνω κατηγορίες προστίθεται και οποιαδήποτε άσκηση ή φυσική δραστηριότητα κάνει το άτομο (γυμναστική, ορθοστασία, περπάτημα, δουλειές του σπιτιού κτλ). Εκτός από τα παραπάνω, η ενεργειακή κατανάλωση μπορεί να επηρεαστεί και από κάποιες καταστάσεις της ανθρώπινης ζωής, όπως η ανάπτυξη και ειδικά οι πρώτοι μήνες ζωής, η εγκυμοσύνη, ο θηλασμός, η ανάρρωση από κάποιο σοβαρό τραυματισμό κ.ά

Η αλλαγές στο βάρος μας: Μετά από την παραπάνω ανάπτυξη, είναι αρκετά πιο ξεκάθαρο το πώς λειτουργεί η αυξομείωση του βάρους μας. Όταν υπάρχει θερμιδικό πλεόνασμα η επιπλέον ενέργεια θα αποθηκευτεί (με μορφή λίπους στα περισσότερα άτομα αλλά και μυϊκής μάζας ή / και γλυκογόνου σε όσους ασκούνται) στο σώμα και το βάρος θα αυξηθεί. Αντιθέτως όταν υπάρχει θερμιδικό έλλειμμα, το βάρος θα μειωθεί. Φυσικά, το αν το βάρος θα μειωθεί αποβάλλοντας λίπος, υγρά ή μυϊκή μάζα εξαρτάται σε τεράστιο βαθμό από το είδος της διατροφής και το προπονητικό πλάνο. Επιπλέον, κάθε οργανισμός έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες και πρέπει εκτός από τον βασικό κανόνα να προσαρμοζόμαστε ειδικά στην κάθε περίπτωση.

Το μεγάλο ρίσκο: Για πολλά άτομα, η έντονη θέληση τους να αποβάλλουν κιλά ενέχει κινδύνους. Όπως όλοι γνωρίζουμε, ο σωστός τρόπος να πάρεις ή να χάσεις κιλά είναι μία χρονοβόρα διαδικασία. Ένα άτομο το οποίο δεν είναι διατεθειμένο να αφιερώσει το ανάλογο χρονικό διάστημα για να πετύχει έναν στόχο, ενέχει τον κίνδυνο να ακολουθήσει μία πιο γρήγορη και βίαιη για το σώμα λύση όπως για παράδειγμα μία πολύ στερητική δίαιτα. Η στερητική αυτή δίαιτα, μπορεί να μην περιλαμβάνει ούτε τις βασικές θερμίδες που απαιτεί το σώμα και ο Βασικός Μεταβολικός Ρυθμός για να επιτελέσει τις πιο απλές φυσικές λειτουργίες του. Έτσι ο οργανισμός θα βρεθεί σε μία κατάσταση σοκ με σκοπό να μπορέσει με λίγη ενέργεια να κρατήσει το σώμα εν ζωή και λειτουργικό. Πολλές φορές μάλιστα, τα άτομα τα οποία βγαίνουν από μία στερητική

δίαιτα όχι μόνο παίρνουν τα κιλά πίσω, αλλά διατρέχουν τον κίνδυνο διατροφικών διαταραχών καθώς ο οργανισμός προσπαθεί να επανέλθει στην προηγούμενη κατάσταση που βρισκόταν. Είναι προφανές ότι οι κίνδυνοι για την υγεία μας είναι μεγάλοι.

Ισορροπία: Δεν είναι καθόλου τυχαίο που από την αρχαία ιστορία οι άνθρωποι εξυμνούν την ιδέα της ισορροπίας. Φυσικά, καθένας από εμάς μπορεί να θέτει στόχους, αλλά θα πρέπει πάντοτε να αναζητά την επίτευξή τους μέσα από έναν ισορροπημένο τρόπο ζωής, διατροφής και άσκησης και να έχει σαν προτεραιότητα το πιο πολύτιμο αγαθό. Την υγεία μας.