Πραγματικότητα ή «αυτό-εκπληρούμενη προφητεία»
Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε πιάσει κάποια στιγμή τον εαυτό μας να σκέφτεται αρνητικά: δεν θα τα καταφέρω, δεν μπορώ, δεν είμαι όμορφη/ος, δεν έχω ωραίο σώμα, κανείς δεν με θέλει στην παρέα του κτλ. Πολλές φορές η λίστα αυτή είναι ατελείωτη. Και ενώ μοιάζουν τόσο αληθινές αυτές οι σκέψεις που νομίζουμε ότι είναι η πραγματικότητα, τις περισσότερες φορές δεν είναι.
Δυστυχώς –αλλά στην περίπτωσή μας ευτυχώς- τις περισσότερες φορές η αλήθεια απέχει πολύ από αυτό που πιστεύουμε για τον εαυτό μας. Και δυστυχώς, αυτός που επιβάλλει αυτή την αρνητική εικόνα, είναι ο ίδιος μας ο εαυτός. Προφανώς, κάποιος μας έπεισε, κάποτε, ότι δεν είμαστε έξυπνοι, όμορφοι ή ότι δεν μπορούμε να τα καταφέρουμε, αλλά πλέον είμαστε εμείς που συντηρούμε αυτή την ψευδή πεποίθηση. Είμαστε εμείς που πλέον έχουμε υιοθετήσει την απόρριψη και την κριτική προς τον ίδιο μας τον εαυτό. Κάποιος δεν θέλησε να πιστέψει σε εμάς, δεν επιβεβαίωσε τις ικανότητές μας και τώρα κάνουμε και εμείς το ίδιο.
Καταλήγει λοιπόν, να γίνεται όλο αυτό μια «αυτό-εκπληρούμενη προφητεία». Αν πιστεύουμε ότι δεν μπορούμε, και είμαστε πραγματικά πεπεισμένοι ότι δεν μπορούμε, είναι δυνατόν να τα καταφέρουμε; Όχι. Γιατί αφενός δεν καταβάλουμε την προσπάθεια που απαιτείται, αφού ήδη έχουμε αποφασίσει για το αποτέλεσμα και αφετέρου, αν τα καταφέρουμε, θα διαψεύσουμε τον εαυτό μας. Επομένως, μια ενδεχόμενη αποτυχία σε ό,τι ξεκινάμε είναι πιο οικεία και πιο συνεπής με όλα όσα πιστεύουμε για εμάς. Όλο αυτό δεν γίνεται σε συνειδητό επίπεδο, όμως ο στόχος είναι να επιβεβαιώσουμε για ακόμα μία φορά την αρνητική αυτοεικόνα μας.
Το μεγαλύτερο βήμα, και ίσως το δυσκολότερο, είναι να αρχίσουμε να αναρωτιόμαστε αν η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας είναι δική μας ή την έχουμε υιοθετήσει; Η αυτοεικόνα μας είναι αληθινή ή βασίζεται σε διαστρεβλώσεις που μας επέβαλαν κάποτε οι άνθρωποι και οι καταστάσεις που συναντήσαμε; Πραγματικά δεν μπορούμε ή έχουμε αποφασίσει για την έκβαση της προσπάθειάς μας, πριν καν προσπαθήσουμε; Είναι οι άλλοι που μας απορρίπτουν ή μήπως εμείς -«εντέχνως»- προκαλούμε αυτή την συμπεριφορά από τους άλλους; Μήπως τελικά αυτό που φοβόμαστε περισσότερο είναι το «φως» που κρύβουμε μέσα μας, η ομορφιά μας και η μοναδικότητά μας; Μήπως κάποια στιγμή εγκαταλείψαμε ένα σημαντικό μέρος του εαυτού μας, εκείνο που μας κάνει να αισθανόμαστε όμορφα για το ποιοι είμαστε;
Κάποιες τέτοιες ερωτήσεις και μία γενναία και πιο προσεχτική ματιά στον τρόπο που λειτουργούμε, θα βοηθήσουν ώστε να αρχίσουμε σιγά-σιγά να αμφισβητούμε όλα όσα πιστεύαμε μέχρι τώρα. Και ίσως κάποιοι άνθρωποι, που πραγματικά μας αγαπάνε και πιστεύουν σε εμάς, μπορέσουν να γίνουν σύμμαχοί μας σε αυτό. Η αλλαγή σε δομικά στοιχεία του εαυτού και σε παγιωμένες αντιλήψεις δεν είναι εύκολη, όμως είναι εφικτή και απελευθερωτική. Χρειάζεται να δώσουμε λίγο χρόνο στον εαυτό μας να εντοπίσει όλες εκείνες τις συμπεριφορές που έχει υιοθετήσει και τον κάνουν να νιώθει δυσάρεστα και να αρχίσουμε να αναρωτιόμαστε μήπως ήρθε η ώρα να αλλάξουμε κάποιες από αυτές.
Βιβλιογραφία:
Rogers, C. R. (1951). Client-centered therapy; its current practice, implications, and theory. Houghton Mifflin.
Rogers, C. R. (1980), A Way of Being. Boston: Houghton Mifflin.
